O AECT Rio Minho destaca a relevancia dos territorios transfronteirizos ante a situación desencadenada pola pandemia do COVID19 e comprométese fortalecer a cooperación no territorio do Río Miño

En marzo de 1995 entraba en vigor o Tratado de Schengen, e nacía unha Europa sen fronteiras onde a libre circulación de persoas e mercadorías quedaba permitida. Precisamente cando se conmemoran 25 anos daquel feito histórico, co aniversario da eliminación das fronteiras europeas, vemos como a terrible expansión da pandemia do COVID19 obrigou aos diferentes estados da Unión Europea a tomar unha decisión sen precedentes, reconstruír as vellas fronteiras que dividiron os seus pobos durante séculos.

A situación excepcional na que nos atopamos pon de manifesto a importancia e a interrelación dos territorios transfronterizos como é o caso do Río Miño, o paso fronteirizo máis poboado entre España e Portugal e o máis transitado da península Ibérica, así como as enormes consecuencias que supón para estes enclaves a recuperación das vellas fronteiras.

Tralo aniversario da eliminación das fronteiras europeas, Galiza e Portugal máis unidos ca nunca

Ademais do
confinamento que vive toda a poboación, tanto galega como portuguesa, o territorio
transfronteirizo do Río Miño está a sufrir un dobre golpe. Pechar as fronteiras
é unha decisión que se toma dende os gobernos centrais de cada un dos estados,
moitas veces ignorando a realidade e o día a día dos territorios
transfronteirizos, onde a vida se desenvolve en común entre unha beira e outra
do río, nomeadamente as restricións impostas aos traballadores e traballadoras
transfronteirizos. Con todo,
e no contexto actual, esta decisión revélase necesaria e oportuna en prol da
seguridade e da saúde pública da poboación.

Este é un momento para a solidariedade e a cooperación entre Estados pero tamén para a responsabilidade cidadá. É necesario que polo ben de todos e todas fiquemos nas nosas casas ata que o perigo do contaxio estea superado. Hoxe, máis que nunca, Galiza e Portugal están unidos de corazón para facer fronte a adversidade. Dende o AECT Rio Minho seguiremos traballando por mellorar a calidade de vida das persoas que viven no territorio transfronteirizo e loitando por unha Europa dos pobos, sen fronteiras, unida e forte, onde as políticas de cooperación, saúde e benestar sexan sempre unha prioridade.

Ante a excepcional situación na que nos atopamos provocada pola pandemia do Covid19, a equipa de xestión dos proxectos de cooperación europea Visit Rio Minho e Smart Minho, dos que son socias diferentes administracións públicas de Galiza e Portugal*, e o AECT Rio Minho, ente público de cooperación territorial europea da que forman parte a Deputación de Pontevedra e o CIM Alto Minho, queremos facer un chamamento conxunto á solidariedade e á responsabilidade nestes momentos tan difíciles para a poboación de ambas marxes do río Miño e a manter o confinamento ata que o perigo de contaxio estea superado.

Aínda que separados
fisicamente por unha fronteira que reaparece despois de 25 anos, agora máis que
nunca, estamos unidos de corazón e sentimos que somos un mesmo pobo ante a
adversidade.

Durante as
vindeiras semanas seguiremos traballando de xeito telemático e estaremos á vosa
disposición a través das canles habituais: os nosos correos electrónicos riominho.interreg@depo.es e geral@aectriominho.eu; o teléfono da
oficina 886 210 280, páxinas web de smartminho.eu e visitriominho.eu e nas
nosas redes sociais.

Un saúdo e forza
nestes momentos difíciles pero que superaremos xuntos e xuntas.

Durante a pandemia do Covid19, #Quedanacasa #Fiqueemcasa

*Smart Minho: Deputación de Pontevedra, CIM Alto Minho, AECT Rio Minho e Centro de Estudos Euro Rexionais. Visit Rio Minho: CIM Alto Minho, Deputación de Pontevedra, AECT Rio Minho e Centro de Estudos Euro Rexionais Galiza – Norte de Portugal, Centro Tecnolóxico do Mar (CETMAR), Universidade de Vigo, Municipios de Caminha, Melgaço, Monçao, Paredes de Coura, Valença e Vila Nova de Cerveira.

O documento está pendurado na pestana de accións da web www.smartminho.eu

A ‘Estratexia de cooperación transfronteiriza 2030’ xa está dispoñible para a súa consulta e descarga na web do proxecto Smart Minho. O documento é o resultado dunha profunda análise económica e social do territorio elaborada por especialistas, axentes políticos e sociais e contou cunha importante participación cidadá a través da organización de varias mesas temáticas, dous foros públicos e un espazo virtual de consultas na web. Segundo explicou o deputado de Cooperación Transfronteiriza e director do AECT Rio Minho, Uxío Benítez, trátase “dun traballo innovador que permitirá activar o territorio nunha lóxica unitaria e coherente” e servirá como guía das actuacións en materia de cooperación transfronteiriza para o territorio durante a próxima década.

A
Estratexia Río Miño Transfronteirizo 2030 
estabelece un plan de acción en base a cinco eixos estratéxicos:
gobernanza e programas de servizos conxuntos; turismo sustentábel e
responsábel; cultura transfronteiriza; mobilidade sustentable, e sustentabilidade
e economía innovadora. A Estratexia senta as bases das actuacións, pero “este é
un documento vivo, unha ferramenta dinámica a partir da cal se irán definindo
as accións concretas”, apuntou Benítez.

O
documento pode ser consultado en galego e portugués e proximamente tamén será
publicado en papel en dúas edicións bilingües, unha de galego – portugués e
outra de castelán – inglés.

A elaboración da Estratexia Rio Minho 2030 é o principal produto do proxecto de cooperación transfronteiriza Smart Minho, do que son socios a Deputación de Pontevedra, o CIM Alto Minho, o AECT Rio Minho e a Fundación Centro de Estudos Euro Rexionais.

Outras accións do proxecto Smart Minho, cofinanciado nun 75 % polo Fondo Europeo de Desenvolvemento Rexional (FEDER), a través do Programa Operativo de Cooperación Transfronteiriza España-Portugal 2014-2020 (POCTEP 2014-2020), son a elaboración dun Plan de Mobilidade Transfronteiriza Sustentable ente o sur da provincia de Pontevedra e o norte de Portugal ou a acción de Tesouros Humanos Vivos, un traballo de recuperación da memoria histórica galego portuguesa e posta en valor deste importante patrimonio inmaterial a través de actividades en escolas, realización dun documental, edición dun libro e creación dunha base de datos pública con toda a información recompilada.

Ante o proceso de planificación estratéxica para o río Minho Transfronteiro 2030, a AECT Río Minho reuniuse coa secretaria de Estado de Valorización Interior de Portugal, Isabel Ferreira. A reunión, que tivo lugar en Vila Nova de Cerveira e contou coa presenza do director da AECT, Uxío Benítez, o subdirector e tamén alcalde de Vila Nova de Cerveira, Fernando Nogueira, servíu para presentar os obxectivos e prioridades da agrupación territorial, incluída a vontade de implementar un Innvestimento Territorial Integrado, o ITI transfronteirizo no marco da política de cohesión da UE.

Repasando o camiño emprendido, a nivel
de accións, actividades e proxectos, o director da AECT de Rio Minho, Uxío
Benítez, subliñou que, na lóxica do desenvolvemento integrado, “é esencial
que para o período 2021-2027, os territorios transfronteirizos poidan aplicar a
figura do Investimento Territorial Integrado (ITI) promovendo accións
artelladas no seguinte período de programación de fondos comunitarios e non
limitándose só á verticalidade da aplicación da posible nova xeración do
programa INTERREG”.

O presidente Uxío Benítez destacou no encontro a importancia de utilizar o instrumento de xestión e garantir o aproveitamento dos fondos comunitarios

Segundo indicou Benítez, o Investimento Territorial Integrado (ITI) é un instrumento de xestión que permitirá optimizar e integrar fondos europeos garantindo o seu máximo aproveitamento. Para a súa implementación, lembrou o presidente do AECT, é necesario contar cunha serie de requisitos que o agrupamento cumple perfectamente, xa que  “ademais de contar cunha situación xeoestratéxica e un enorme potencial de desenvolvemento económico do territorio, temos un documento estratéxico e unha folla de ruta co que queremos facer de aquí ao 2030”.

“A creación
dunha ITI para o territorio transfronteirizo durante o próximo marco comunitario
dos Fondos Europeos encaixa perfectamente co noso proxecto”, insistiu Benítez,
quen manifestou a importancia de que exista unha alianza estratéxica cos
estados, porque estes teñen a decisión final sobre a súa aplicación, “pero
tamén co resto de administracións rexionais e locais”, polo que instou a todas
elas a comprometerse con este proxecto “xa que aí está a clave”.

Isabel Ferreira manifestou o compromiso de colaboración co AECT Rio Minho e definiu os AECT como “instrumentos privilexiados de cooperación” na programación 2021-2027

Pola súa parte, a secretaria de Estado
de Valoración do Interior, Isabel Ferreira, salientou a importancia que supón
para o Goberno portugués a cooperación transfronteiriza, concretamente a través
da creación do Ministerio de Cohesión nesta lexislatura, e manifestou a súa
disposición a colaborar e apoiar a AECT Rio Minho. Asegurou que ten en conta o
papel que as AECT poden xogar como instrumentos privilexiados de cooperación no
proceso de programación para o próximo período de fondos comunitarios
2021-2027.

Dende a súa recente constitución, o
AECT Río Minho colabora en tres proxectos cofinanciados polo Programa Interreg
V A dirixidos a promover o patrimonio cultural e natural transfronteirizo; á
articulación do espazo común e o aumento da cohesión institucional no seu
territorio; á promoción do territorio da AECT de Rio Minho no exterior para
potenciar os recursos endóxenos; e á creación e consolidación da marca
turística transfronteiriza Rio Minho.

A asemblea xeral da Agrupación Europea de Cooperación Territorial do Río Miño, AECT Río Miño, vén de aprobar o plano de actividades e orzamento para 2020, cun investimento global de cerca de 300.000 euros cofinanciado en parte polo Programa Interreg V A.

No 2020, o AECT Río Miño reforzará a creación de redes de dinámicas locais de cooperación transfronteiriza das eurocidades do río Miño a través do lanzamento do proxecto ‘Rede de apoio ás dinámicas locais de cooperación do Río Miño Transfronteirizo-Red LaB Minho’, así como o desenvolvemento da ‘Estratexia de cooperación intelixente para o Rio Miño Transfronterizo – Smart Minho’, ambos cofinanciados polo Programa Interreg V A.

Destacan, neste último, o desenvolvemento de proxectos piloto de mobilidade sustentable, no ámbito do Plan de Mobilidade Sustentable Transfronteiriza; as accións de promoción do patrimonio cultural inmaterial transfronteirizo e a dinamización de fórums culturais, co obxectivo de reforzar a cohesión dos axentes culturais locais transfronteirizos, con vistas a crear alianzas para a posta en marcha de proxectos culturais en rede.

Como acto previo ao inicio da asemblea produciuse a toma de posesión dos novos e novas representantes da delegación da Deputación Provincial, composta polos alcaldes e alcaldesas dos concellos de Arbo, As Neves, Salvaterra de Miño, Salceda de Caselas, Tomiño, O Rosal, A Guarda, Ponteareas, O Porriño e A Cañiza. A alcaldesa de Salvaterra de Miño, Marta Valcárcel, será a nova secretaria da mesa da asemblea. Posteriormente, o director do AECT Río Miño e deputado de Cooperación Transfronteiriza, Uxío Benitez, realizou a exposición do plano de actividades e o orzamento para o 2020.

As alcaldesas e alcaldes de Tomiño, O Rosal, Salceda, Arbo, As Neves, Salvaterra de Miño, A Guarda, Ponteareas, O Porriño e A Cañiza tomaron posesión como novas representantes delegadas da Deputación de Pontevedra na asemblea celebrada esta semana

A identificación de obstáculos para a mobilidade transfronteiriza no territorio do río Miño e o deseño de propostas de solucións tamén serán prioridades a ter en conta neste exercicio buscando, por un lado, capitalizar os proxectos levados a cabo por Uniminho (saúde, transportes e medio ambiente) e, por outra banda, continuar participando na iniciativa B-Solutions – Boosting Growth and Cohesion in EU Border Regions, promovida pola Comisión Europea e pola Asociación de Rexións Fronteirizas de Europa.

Tamén, no ámbito do proxecto Preservación e valorización do Río Miño Transfronteirizo – Visit Rio Minho, cofinanciado polo Programa Interreg V A, poranse en funcionamento accións relacionadas coa estruturación e a promoción da marca Rio Minho, mediante a participación en feiras e a organización de viaxes de prensa ao territorio transfronteirizo.

Durante a reunión, a asemblea xeral do AECT Río Miño tamén aprobou a presentación das candidaturas para que ‘As artes de pesca nas pesqueiras do río Miño’ (continuando co traballo iniciado polo CIM Alto Minho, tamén no ámbito do proxecto Smart Minho, cofinanciado polo Programa Interreg V A), se rexistren no Inventario Nacional do Patrimonio Cultural Inmaterial en Portugal e nas listaxes estatais de Patrimonio Cultural en España.

O AECT Río Miño é un instrumento de cooperación con personalidade xurídica propia constituído en febreiro de 2018 pola Comunidade Intermunicipal do Alto Minho e pola Deputación Provincial de Pontevedra, con vistas a promover a cooperación territorial transfronteiriza.

As xornadas sobre “Políticas e instrumentos para o desenvolvemento do Río Miño Transfronteirizo” organizadas pola Deputación de Pontevedra e o AECT Rio Minho, en colaboración coa Universidade de Santiago de Compostela, continuaron en Tomiño cun encontro de todas as eurocidades da raia ibérica nunha palestra moderada polo director do AECT Galicia – Norte de Portugal, Xosé Lago.

A cita permitiu coñecer de primeira man os traballos desenvoltos polas seis entidades europeas da fronteira entre España e Portugal e compartir experiencias ao respecto dos similares retos que todas elas afrontan.

A cita tivo lugar na segunda sesión das xornadas sobre Políticas e instrumentos para o desenvolvemento do Río Miño

A encargada de abrir a mesa foi a presidenta da Eurociudade do Guadiana e alcaldesa de Ayamonte, Natalia Santos, un caso moi similar ao do Río Miño xa que agrupa a tres cidades “unidas por un río”. A continuación foi a quenda do alcalde de Badajoz, Francisco Javier Fragoso, en representación da Eurocidade Badajoz-Elvas-Campomayor, un exemplo de que “se sumamos e agregamos, somos moito máis fortes” explicou o estremeño, que fixo fincapé na necesidade de “rachar coa mentalidade actual” de separar e “rachar coas fronteiras”.

Seguidamente,
as catro eurocidades galego portuguesas, a da raia seca de Chavés-Verín,
representada polo seu secretario executivo Pablo Rivera, e as tres do Río Miño,
coa  alcaldesa de Tomiño, Sandra
González, o alcalde de Tui, Enrique Cabaleiro e o vicepresidente da Câmara
Municipal de Monçao, João Oliveira, presentaron os seus diferentes proxectos.

A Cooperación Europea no mundo

A xornada tamén recolleu os relatorios dos especialistas en cooperación territorial, Martín Guillermo, secretario xeral da Asociación de Rexións Fronteirizas Europeas (ARFE – AEBR) e o coordinador da AEBR Gobal Initiative, José María Cruz, que deron a coñecer varios casos exitosos de cooperación transfronteiriza dentro e fóra da Unión Europea.

Guillermo lembrou que “non hai nada mellor para demostrar que algúns países se equivocan pechando as súas fronteiras que ensinar o que conseguen aqueles que as abren” e citou varios exemplos positivos de cooperación no ámbito da saúde como o do hospital de Badajoz, compartido co municipio portugués de Elvas ou o famoso caso do Hospital de Cerdanya, en Girona, o primeiro netamente transfronteirizo de Europa.

Pola súa
banda, o coordinador da AEBR Global Initiative, José María Cruz, relatou varios
casos de cooperación transfroteiriza en Latinoamérica, un territorio onde “a
pesar de que non existe unha visión continental panamericana da cooperación
transfronteiriza, xa se teñen creado moitos proxectos interesantes dos que
tamén podemos aprender, e nos que vemos que atopamos os mesmos problemas que
nas fronteiras europeas, pero máis agudos, atopando por exemplo algunhas
situacións de pobreza extrema nas zonas periféricas dos países, unha crecente
tensión ou problemas na xestión e explotación de recursos naturais
fronteirizos”.

Entre os
casos latinoamericanos, Cruz quixo destacar, “polas semellanzas que pode ter co
caso do Río Miño” o proxecto do Tramo medio do río Uruguai, entre Arxentina,
Uruguai e Brasil, un dos máis coñecidos do continente polos seus resultados.

O futuro financiamento da Estratexia Río Miño Transfronteirizo 2030 reuniu en Tomiño a especialistas estatais, rexionais e representantes de todas as entidades locais do territorio nunhas xornadas organizadas pola Deputación de Pontevedra e o Grupo Ante da Universidade de Compostela.

O encontro serviu para coñecer un innovador instrumento impulsado pola Comisión Europea durante o período 2014 – 2020, o Investimento Territorial Integrado (ITI), que segundo explicou o director do AECT Río Miño, Uxío Benítez, podería ser a chave do financiamento da estratexia miñota. No acto de inauguración tamén estiveron presentes  o deputado de Economía da Deputación de Pontevedra, Carlos López Font, a alcaldesa de Tomiño, Sandra González, o investigador do Grupo Ante, Rubén Lois e o presidente da Cámara Municipal de Vila Nova de Cerveira en representación do CIM Alto Minho, João Brito Nogueira.

Segundo
indicou Benítez, un Investimento Territorial Integrado (ITI) é un instrumento
de xestión que permite optimizar e integrar fondos europeos garantindo o seu
máximo aproveitamento. Para a súa implementación é necesario contar cunha serie
de requisitos que “no noso caso cumprimos perfectamente” xa que  “ademais de contar cunha situación
xeoestratéxica e un enorme potencial de desenvolvemento económico do
territorio, temos un documento estratéxico e unha folla de ruta co que queremos
facer de aquí ao 2030” polo que a creación dunha ITI para o territorio
transfronteirizo durante o próximo marco comunitario dos Fondos Europeos
“encaixa perfectamente co noso proxecto”.

A creación dun Investimento Territorial Integrado (ITI) no territorio galego portugués, permitiría optimizar a xestión os fondos europeos, explicou Benítez

Nesa mesma liña apuntou o secretario xeral da Asociación de Rexións Fronteirizas Europeas (ARFE), Martín Guillermo, para quen a posta en marcha dun ITI no territorio sería a “guinda final” a un traballo que dende Europa “levan observando dende o inicio”, co nacemento do AECT Río Miño. “A cooperación transfronteiriza ben feita ten moitos efectos virtuosos que incluso pode atraer investimentos privados e os ITI son mecanismos de xestión que aforran tempo, esforzo e diñeiro”. Para a súa posta en marcha “é imprescindible que exista unha alianza estratéxica cos estados, porque estes teñen a decisión final, pero tamén co resto de administracións rexionais e locais”, polo que instou a todas elas a comprometerse con este proxecto “xa que aí está a clave”.

Un dos
casos máis significativos dos presentados durante a xornada foi o do ITI
italoesloveno de  Gorizia/Nova Gorica/
Sempeter-Vrtojba, o único caso de ITI transfronteirizo en Europa que, segundo
explicou a súa representante, Tanja Curto, garda moitas semellanzas co caso do
Río Miño Transfronteirizo polas súas características similares.

Tamén está
a participar neste encontro o experto en financiamento europeo e consultor para
a Dirección Xeral de Política Rexional e Urbana da Comisión Europea (DG Regio),
Jonatan Paton, o subdirector adxunto de Cooperación Territorial do Goberno
español, Moisés Blanco Maceira ademais de especialistas universitarios en
diferentes materias.

As xornadas continuaron un segundo día cunha reunión de todos os representantes as eurocidades da fronteira ibérica para o intercambio de experiencias e boas prácticas na que participarán entre outros a alcaldesa de Ayamonte, Natalia Santos (Eurociudad del Guadiana); o rexedor de Badajoz, Francisco Javier Fragoso (Eurociudad de Badajoz – Elvas); o alcalde de Tui, Enrique Cabaleiro (Eurocidade Tui – Valença); a alcaldesa de Tomiño, Sandra González (Eurocidade Tomiño – Cerveira), e o secretario executivo da Eurocidade Chaves Verín, Pablo Rivera Búa.

A Deputación de Pontevedra, a través do proxecto Smart Minho, presentou con motivo da véspera do Día Mundial do Patrimonio Cultural a iniciativa Os Tesouros Humanos Vivos, un traballo de recuperación e posta en valor da memoria cultural galego – portuguesa no territorio do val do río Miño. Coñecementos como as técnicas de pesca tradicional, os traballos artesanais, os contos e lendas e mesmo as variedades dialectais que dende tempos inmemoriables se transmitían de xeración en xeración,  vense agora ameazados pola falta de revelo xeracional e os drásticos cambios na forma da vida da xente nos últimos 50 anos. O acto contou coa presencia da  presidenta da Deputación de Pontevedra, Carmela Silva; do deputado de Cooperación Transfronteiriza e director do AECT Rio Minho, Uxío Benítez; da deputada de Patrimonio, María Ortega, e do coordinador da Asociación Ponte… nas Ondas!, Xerardo Feijoo, organización consultora da UNESCO, con quen se está a desenvolver este traballo.

Segundo
explicou o deputado Uxío Benítez, esta é unha das accións “máis bonitas e
simbólicas” enmarcadas dentro do proxecto Smart Minho que desenvolve a
Deputación de Pontevedra co cofinanciamento do 75% do Fondo Europeo de
Desenvolvemento Rexional. O obxectivo é documentar estes coñecementos
intanxibles, “que son a base da nosa cultura e da nosa identidade”, pólos en
valor e transmitilos ás novas xeracións evitando así a súa desaparición.

Uxío Benítez destacou que Tesouros Humanos Vivos é unha das accións “máis bonitas e simbólicas” do proxecto Smart Minho

Para
iso realizouse un traballo de campo de máis dun ano xunto coa asociación Ponte…
nas Ondas! que entrevistou ao redor de 15 persoas do territorio miñoto galego
portugués, a maioría delas de máis de 70 anos, e nun dos casos chegando ata os
99. As entrevistas foron gravadas e documentadas e estarán á disposición de
todo o mundo na páxina www.smartminho.eu co obxectivo de garantir a súa
divulgación e transmisión.

Nesta
mesma liña, Benítez anunciou que en 2020 realizaranse actividades lúdicas e
educativas relacionadas cos tesouros humanos vivos en escolas, editaremos un
libro infantil, organizarase unha exposición itinerante e haberá un acto
homenaxe a todos os “tesouros humanos vivos” que forman parte do proxecto”.

Pola
súa banda, a deputada de Patrimonio, María Ortega, dixo sentirse orgullosa de
que a Deputación de Pontevedra leve a cabo un proxecto coma este que debería
ser extensible a todas as administracións. Ortega aproveitou a ocasión para
reivindicar “a lingua como o elemento máis importante do noso patrimonio
inmaterial, a lingua fainos ser quen hoxe somos, unha lingua, que na raia nos
une co pobo irmán portugués, e que nos sirve para transmitir o nosa cultura,
sentir e emocións”.

O traballo realizase en
colaboración coa Asociación Cultural e Pedagóxica Ponte… nas Ondas!,
consultora acreditada pola UNESCO, con 25 anos de experiencia

Por
último, a presidenta da Deputación de Pontevedra, Carmela Silva, destacou na
súa intervención que proxectos como “Tesouros Humanos Vivos” son “fundamentais
para que poidamos transmitir e seguir vivo todo ese coñecemento ancestral e que
amais nos fai ter máis recursos para facer fronte aos novos retos”. “Ese
patrimonio inmaterial nos fai únicos, diferentes e diversos nun mundo global e
ademais amosa a humanidade, o máis fermoso do ser humano; non podemos permitir
que se perda”, manifestou.

Silva
fixo fincapé en que o patrimonio inmaterial “está maiormente nas mans das
mulleres, porque vivimos máis anos”. “E poñerlles a elas voz con ese
coñecemento inmaterial –engadiu- tamén visibiliza a esas mulleres galegas
extraordinarias, cuxos rostros tamén son tesouros humanos vivos, e fala de todo
o que teñen aportado. Por iso paréceme relevante e quero poñer en valor que son
elas as que poden transmitir ese patrimonio inmaterial”.

A Asociación Cultural e Pedagóxica Ponte… nas Ondas! desenvolve dende hai 25 anos a súa actividade de recuperación da cultural inmaterial

A
presidenta recalcou que o Proxecto Smart Minho “fala de dous países, pero un
pobo” e está a aportar ideas e accións “que van facer que todo este territorio,
e máis alá, teña posibilidades de construír futuro poñendo as raíces no
extraordinario pasado que temos; non podemos esquecer que fai 2000 anos este
territorio era o centro do mundo, aquí acontecía todo”. Tras agradecer a labor
do colectivo Ponte nas Ondas, concluíu que “nese patrimonio inmaterial nós
somos unha grande referencia no mundo; temos moita cultura e moito orgullo que
defender”.

A Asociación Cultural e Pedagóxica Ponte… nas Ondas! desenvolve dende hai 25 anos a súa actividade de recuperación da cultural inmaterial a través do recoñecemento de ‘tesouros humanos vivos’ en todo o territorio transfronteirizo, realizando este labor de xeito ininterrompido dende a súa fundación. O seu traballo de recuperación do patrimonio inmaterial a través desta metodoloxía establecida pola UNESCO foi premiada en varias ocasión por entidades nacionais e internacionais.

Composición de Smart Minho

Smart Minho é un proxecto da Deputación de Pontevedra, a CIM Alto Minho, a Fundación Centro de Estudos Eurorrexionais e a Agrupación Europea de Cooperación Transfronteiriza Río Miño (AECT Río Miño), cofinanciado ao 75% por fondos FEDER.

No encontro, liderado polo AECT Rio
Minho, analizarase o  próximo marco financeiro
europeo con representantes do Ministerio de Economía e Facenda, Consellería de
Facenda, CCDR-N e Asociación de Rexións Fronteirizas Europeas

Na segunda xornada celebrarase un foro
con todas as eurocidades da fronteira ibérica para intercambiar experiencias

Os días 18 e 19 de novembro a Deputación de Pontevedra reunirá en Tomiño a administracións públicas estatais e rexionais de España e Portugal, especialistas en financiamento europeo e representantes das entidades locais do territorio miñoto, para estudar o futuro financiamento da estratexia Río Miño Transfronteirizo 2030, con vistas ao novo marco financieiro europeo.

Será nunhas xornadas organizadas conxuntamente pola institución provincial e o Grupo Ante da Universidade de Santiago de Compostela, segundo anunciou o director do AECT Rio Minho, Uxío Benítez.

Á cita en
Tomiño acudirán destacados expertos en financiamento europeo como o secretario xeral da Asociación de Rexións Fronteirizas Europeas (ARFE),
Martín Guillermo; o coordinador da ARFE Global Initiative, José María Cruz; o
consultor para a Dirección Xeral de Política Rexional e Urbana da Comisión
Europea (DG Regio), Jonatan Paton; representantes do Ministerio de Hacienda e da Consellería de
Facenda da Xunta de Galicia; da Comisión de Coordinación de Desenvolvemento
Rexional do Norte de Portugal e da AECT Galicia – Norte de Portugal.

Tamén estarán en Tomiño os principais actores locais do territorio, as tres eurocidades do Miño (Tui – Valença, Tomiño – Cerveira e Salvaterra – Monçao) e as alcaldías e cámaras municipais transfronteirizas, liderados polo AECT Rio Minho, para estudar conxuntamente os mecanismos de financiamento das accións incluídas dentro do documento estratéxico galego portugués.

ITI Río Miño

Segundo
explica Benítez, o encontro servirá para afondar na proposta de formulación “dun
innovador mecanismo da Unión Europea pouco coñecido en Galiza pero xa
implementado con éxito noutros territorios como é o Investimento Territorial
Integrado (ITI)” que, segundo apuntou o deputado, “será  o instrumento axeitado para a financiar o
Plano de Acción da Estratexia Río Miño Transfronteirizo 2030, dado o seu carácter
de integración nun mesmo programa dos diferentes instrumentos de financiamento,
tanto europeo, como estatal e rexional. “Un ITI transfronterizo permitiría
empregar de xeito máis eficaz os fondos para o desenvolvemento territorial”, engadiu
Benítez.

Precisamente,
para “coñecer o funcionamento dos ITI e as súas posibilidades convidamos a
participar nas xornadas ao único exemplo de ITI transfronteirizo da Unión
Europea”, explicou Benítez, “o italoesloveno de de Gorizia/Nova
Gorica/ Sempeter-Vrtojba, ademais doutros exemplos como o ITI portugués do Alto
Minho e os implementados en Aragón, Andalucía e Castilla la Mancha, xa no
ámbito español.”

As xornadas
continuarán o martes 19 cunha reunión de todos os representantes as eurocidades
da fronteira ibérica para o intercambio de experiencias e boas prácticas na que
participarán entre outros a alcaldesa de Ayamonte, Natalia Santos (Eurociudad
del Guadiana); o rexedor de Badajoz, Francisco Javier Fragoso (Eurociudad de
Badajoz – Elvas); o alcalde de Tui, Enrique Cabaleiro (Eurocidade Tui – Valença);
a alcaldesa de Tomiño, Sandra González (Eurocidade Tomiño – Cerveira), e o
secretario executivo da Eurocidade Chaves Verín, Pablo Búa.

As xornadas están abertas á participación pública mediante inscrición a través da páxina web www.smartminho.eu/aect/xornadas/ onde tamén se pode consultar e descargar o programa completo e actualizado do encontro.

Tras a
aprobación da Estratexia Río Miño Transfronteirizo 2030 no Consello Consultivo
celebrado en Valença o pasado mes de abril, o documento foi presentado ante as
máximas instancias do goberno español e portugués, presentada no 9º Encontro
Anual da Plataforma de AECTs de Palma de Mallorca e ante a DGRegio en Bruxelas
durante a Semana Europea das Rexións e das Cidades, cunha positiva recepción
por parte de todas as entidades cara este traballo estratéxico na que a
Deputación de Pontevedra leva traballando dende o ano 2017.

Os concellos e cámaras participantes poderán facer as súas achegas técnicas ata o 30 de novembro

O director do AECT Rio Minho, Uxío Benítez, reuníuse en Valença cos alcaldes e alcaldesas e presidentes das cámaras portuguesas dos municipios do territorio para avanzar no desenvolvemento do Plan de Mobilidade Sustentable do Río Miño Transfronteirizo (PMST) e coñecer as súas impresións sobre o mesmo.

“Todos os axentes políticos do territorio temos moito que
dicir e precisamos cohesión nas demandas para o territorio dos dous Estados”,
sinalou Uxío Benítez, que remarcou o carácter multidisciplinar das
problemáticas relacionadas coa mobilidade transfronteiriza. O Plan, que se
atopa en fase de redacción, incorporará as achegas dos equipos técnicos dos
concellos e cámaras ata o 30 de novembro, e será presentado oficialmente a
principios do 2020.

A xuntanza, presidida polo director do AECT Rio Minho, Uxío Benítez, contou coa presencia do presidente da Cámara de Caminha, a alcaldesa de Tomiño, o alcade de A Guarda, a alcaldesa do Rosal, os presidentes das Cámaras de Paredes de Coura, Valença, Monçao, o alcalde de As Neves, os presidentes das Cámara de Vilanova de Cerveira e Melgaço, os alcaldes de Mondariz, A Cañiza e Salvaterra, o técnico do CIM-Alto Minho e os representantes do AECT Rio Minho Antonio Torras e Lois Pérez Castrillo.

Os alcaldes remarcaron a necesidade de apostar de xeito
cooperativo, a curto e longo prazo, por un proxecto de mobilidade que preste
atención a particularidades do territorio relacionadas co crecemento Camiño de
Santiago, o transporte de mercadorías ou os movementos de traballadores a
través da fronteira.

O Plan de Mobilidade

O Plan de Mobilidade Sustentable do Río Miño Transfronteirizo ten por obxectivo implantar formas de desprazamento máis sostibles logrando, ao mesmo tempo, garantir a conectividade real do territorio cos principais nodos de atracción.

O Plan propón un total de 22 medidas en torno a sete liñas de actuación, centradas na mellora dos desprazamentos en modos non motorizados, do transporte público, da mobilidade de persoas de mobilidade reducida; do transporte a grandes áreas e centros receptores de viaxes, da seguridade viaria, medidas medioambientais e outras actividades de mobilidade. 

O Plan de Mobilidade Sustentable do Río Miño Transfronteirizo  aposta por situar ás persoas no centro da
planificación dun extenso territorio: a fronteira ibérica máis transitada e a
que ten un maior fluxo de vehículos de media (47%) entre España e Portugal. Abrangue
máis de 3.300 km2 de territorio, inclúe a 26 municipios galegos e portugueses e
a unha poboación de ao redor de 376.000 persoas. Con este Plan podería iniciarse
un camiño de mellora da mobilidade sustentable entre ambas beiras do Río Miño.

Smart Minho

O Plan de Mobilidade Sustentable
do Río Miño Transfronteirizo enmárcase dentro do proxecto Smart Minho a través
do Programa Operativo de Cooperación Transfronteiriza España-Portugal 2014-2020
(INTERREG V-A) e está cofinanciado ao 75 % por fondos FEDER, cun orzamento
total de 942.022,47 euros.

Uxío Benítez salientou “a importancia de traballar de xeito conxunto para ofrecermos un produto máis completo e mostrar ao mundo todo o que temos de bo no noso territorio”

O director do AECT Rio Minho, Uxío Benítez, participou na inauguración da I Xornada de Gastronomía do Rio Minho, celebrada en Caminha, nun acto no que estivo acompañado polo director da Fundación CEER, Valerià Paül; a concelleira de Festas da Guarda, Elena Baz; e o presidente da Câmara Municipal de Caminha, Miguel Alves.

Benítez aproveitou a ocasión para amosar a súa satisfacción polo éxito do Congreso Turístico que tivo lugar na Guarda e co que se abría este I Encontro de Gastronomía e Turismo do Rio Minho e anunciar “a creación dun foro estable que reúna ás empresas do sector turístico e da gastronomía, e do que tamén formen parte os axentes públicos que estamos traballando día a día polo sector, para que deste modo poidamos camiñar de forma conxunta e coordenada, e cunha estratexia común para impulsar esta marca Rio Minho que ten tanto que ofrecer ao mundo”.

O director do AECT Rio Minho salientou que eventos como este I Encontro de Ecoturismo e Gastronomía son unha oportunidade para “mostrar ao mundo todo o que temos de bo no noso territorio”, e reiterou que “ao facelo xuntos e xuntas ofreceremos un produto máis completo”. Benítez apuntou que esta era a primeira vez que se realizaba un foro deste tipo con representantes institucionais dunha e outra beira do Miño pero “que con seguridade non sería último”. Ademais, fixo fincapé na importancia da presenza e participación no evento de empresas do sector privado como ocorreu na xornada de onte e na de hoxe “que son as que traballan día a día polo noso turismo”.

“É necesario que se continúe facendo este tipo de accións e deseñar un camiño cunha estratexia común para ser máis eficientes e competitivos co obxectivo final de atraer máis visitantes”, apuntou.

Proxecto Visit Rio Minho

O deputado lembrou que o I Encontro de Gastronomía e Turismo do Rio Minho é unha iniciativa que forma parte do proxecto de Cooperación europea Visit Rio Minho, cofinanciado ao 75 % polo Fondo Europeo de Desenvolvemento Rexional, “orientado á promoción e preservación do territorio, e que ten por obxectivo “atraer visitantes a esta rexión con accións que xa se están executando nunha e outra beira e coa creación da marca Rio Minho, que temos hoxe aquí”.

Ao longo da xornada tiveron lugar diferentes actividades relacionadas coa gastronomía e a industria vitivinícola. Tras un debate con expertos e expertas de diferentes ámbitos académicos e profesionais o chef Alberto González do restaurante Silabario de Vigo ofreceu un showcooking con produtos do territorio. Xa pola tarde foi a quenda para as degustacións e catas de viños, cervexas e lamprea e microcharlas que ofreceron unha visión completa da gastronomía a través da antropoloxía, a historia e as actividades no territorio.